CÙNG
TÌM HIỂU VỀ BỆNH PARKINSON
Bệnh
Parkinson là gì ?
Parkinson là tổn thương
hệ thống Dopamin của đường liềm đen- thể vân. Mặc dù nguyên nhân gây tổn thương
chưa rỏ. Nhưng nghiên cứu cho thấy hiện tượng chết Neuron thuộc hệ tiết Dopamin
có vai trò quan trọng trong cơ chế gây bệnh ParkinsonBệnh Parkinson với các biểu
hiện run rẩy, rối loạn tư thế và dáng
đi, bệnh thường khởi phát độ tuổi 60 và có xu hướng tăng dần. Bệnh hiếm xảy ra
trước 40 tuổi, có yếu tố gia đình chiếm tỷ lệ 5%
Nguyên
nhân gây bệnh Parkinson là gì?
-
Yếu tố môi trường : Các tác nhân nhiễm
khuẩn
-
Yếu tố chấn thương: Chấn thương sọ não
có thể gây ra quá trình thoái hóa bệnh lý
-
Tác nhân nhiễm độc
-
Yếu tố di truyền
Vậy
chúng có triệu chứng như thế nào?
+ Giai đoạn đầu triệu chứng lâm sàng kín đáo, người
bệnh mệt mõi, có cảm giác cứng lưng cổ, vai.. . , các động tác bị chậm lại. Dần
dần bước đi ngắn lại. Nếu gõ vào gốc mũi người bệnh mất khả năng ức chế , nháy
mắt gây hiện tượng rung giật mi mắt ( Dấu hiệu Myerson)
+ Khi bệnh biểu hiện rõ triệu chứng sau:Run khi
nghĩ: xuất hiện khi các cơ ở trạng thái nghĩ, dấu hiệu này biến mất khi vận động,
tập trung. Run của bệnh Parkinson có đặc điểm: 4 chu kỳ/ giây, run thường xuất
hiện ở các ngón tay , có thể ở chi dưới ,miệng, vùng đầu
+ Giảm động: là triệu chứng cơ bản xuất hiện sớm khởi
đầu chậm chạp. Giãm động gặp ở các loại hình vận động : dáng đi, nét mặt , lời
nói…
Tăng trương lực cơ , ngoại tháp gây ra hiện tượng :
cứng kiểu ống chì hay uốn sáp kèm dấu hiệu “ bánh xe răng cưa”
+ Tư thế gấp: do tăng phản xạ tư thế quá mức là hiện
tượng tăng trương lực cơ thuộc nhóm cơ gấp chiếm ưu thế tạo nên dáng người hơi
gấp về phía trước. Ở giai đoạn muộn có dấu hiệu “ đông cứng “. Mỗi lần bắt đầu
ngồi dậy hoặc đi người bệnh rất khó cử động. Hiện tượng này có thể xuất hiện
trong tất cả các hoạt động trong ngày làm ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày của
bệnh nhân.
Các triệu chứng phối hợp
:
Rối loạn giấc ngủ
Rối loạn tiêu hóa
Rối loạn chức năng tình
dục
Rối loạn cơ vòng bàng
quan : tiểu dầm ban đêm, đái són..
Rối loạn huyết áp
Rối loạn tâm thần : trầm
cảm, lo âu…
Parkinson
được chẩn đoán khi:
Giảm động và kèm theo
ít nhất 1 trong các triệu chứng sau :
Cứng cơ
Run khi nghĩ (4-6 Hz)
Mất ổn định tư thế
không phải do tổn thương tiểu não, tiền đình, cảm giác sâu..
Cần
chẩn đoán phân biệt Bệnh Parkinson với:
Bệnh Parkinson nguyên
phát
|
Hội chứng Parkinson
thứ phát
|
Hội chứng Parkinson
trong các bệnh thoái hóa
|
Xuất hiện lẻ tẻ
Có tính gia đình (15%)
|
Do thuốc : an thần kinh…
Do độc chất
Do bệnh nhiễm
Do bệnh chuyển hóa
Do bệnh mạch máu não
Do u
|
Thoái hóa vỏ hạch đáy
Sa sút trí tuệ
Liệt trên nhân tiệm tiến
Bệnh Huntington
Bệnh hồng cầu gai
Bệnh Wilson
Bệnh Luban
|
Điều
trị thế nào? :
-
Thuốc : Levodopa, thuốc
đồng vận : Pramipexole, Ropinirole
-
Vật lý trị liệu : Tập thể dục là quan trọng đối với sức
khỏe nói chung, để duy trì chức năng trong bệnh Pakinson, vật lý trị liệu giúp
cải thiện tính di động, phạm vi chuyển động và trương lực cơ, duy trì sức mạnh
cơ bắp và sự nhanh nhẹn, liệu pháp vật lý giúp cải thiện dáng đi, liệu pháp lời
nói có thể giúp cải thiện lời nói và nuốt..
Tài liệu tham khảo:
Nguyễn Bá Thắng (2021),
Nội thần Kinh, Đại học Y Dược Tp.HCM, NXB Đại học Quốc Gia Tp.HCM